Η άλλη άποψη για τα μονοθέσια σχολεία

Του Ζήνωνα Χριστόπουλου

Πολλά έχουν γραφτεί και άλλα τόσα  έχουν ακουστεί για τις επικείμενες αλλαγές με τις συγχωνεύσεις, συνενώσεις σχολείων που προγραμματίζει το Υπουργείο Παιδείας. Θα ήθελα να αναφερθώ στα υπέρ και τα κατά του μονοθεσίου Δημοτικού Σχολείου και να τονίσω αυτά που προσωπικά πιστεύω όχι από ακαδημαϊκή θεωρητική προσέγγιση, αλλά περισσότερο από την πείρα των τριάντα και πλέον χρόνων στην εκπαίδευση υπηρετώντας σε πολλούς τύπους σχολείων (ολιγοθέσια, πολυθέσια).

Θα αναφερθώ πρώτα στα λίγα πλεονεκτήματα που έχουν:
Α) Οι μαθητές δεν μετακινούνται μακριά από το σπίτι τους.
Β) Τυχόν μαθησιακά κενά που έχουν οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων μπορούν να τα καλύπτουν ακούγοντας την παράδοση μαθημάτων σε μικρότερες τάξεις.

Για το δάσκαλο υπήρχαν πολλές οργανικές θέσεις και διορίζονταν πιο πολλοί. Όμως τα μειονεκτήματα που έχουν τα ολιγοθέσια είναι ασυγκρίτως περισσότερα. Ας τα δούμε:

O χρόνος διδασκαλίας που μπορεί να αφιερώσει ο δάσκαλος των ολιγοθεσίων σε κάθε τάξη, είναι πολύ μικρότερος από το χρόνο που αφιερώνει ο δάσκαλος του πολυθέσιου στην αντίστοιχη τάξη. Στο πολυθέσιο, μια τάξη έχει το δάσκαλο έξι (6) ώρες την ημέρα. Στο μονοθέσιο μια τάξη έχει: έξι (6) ώρες την ημέρα /έξι (6) τάξεις: δηλαδή μια (1) ώρα την ημέρα η κάθε τάξη. 
Στα μονοθέσια ο μαθητής «μαραζώνει» κοινωνικά. Υπάρχουν πολλά μονοθέσια με δέκα, δώδεκα μαθητές. Η κάθε τάξη έχει από ένα μέχρι τρεις μαθητές. Είναι το πρόβλημα της μη κοινωνικοποίησης των παιδιών.

Τ΄αναλυτικά προγράμματα και τα βιβλία είναι γραμμένα για τα πολυθέσια σχολεία και η μέθοδος διδασκαλίας ομαδοσυνεργατική. Κι ας αφήσουμε τελευταίο το οικονομικό κόστος, που είναι μεγάλο, διότι πιστεύω πως η καλύτερη επένδυση είναι στην παιδεία.

Όσοι από τους γονείς συνειδητοποιούν το πρόβλημα των ολιγοθεσίων, εφ όσον το μπορούν, παίρνουν τα παιδιά τους και μετακομίζουν ή τα μεταφέρουν στο πιο κοντινό πολυθέσιο. Η ύπαρξη των ολιγοθεσίων συντελεί στο να υπάρχει παιδεία δυο ταχυτήτων, στο να δημιουργούνται άνισες ευκαιρίες στη μόρφωση και μάλιστα εκεί που το πολιτιστικό επίπεδο είναι ιδιαιτέρα χαμηλό, δηλαδή στην ύπαιθρο. Οι μαθητές των ολιγοθεσίων δεν μπορούν να τύχουν παιδείας καλλιτεχνικών μαθημάτων, ξένων γλωσσών, πληροφορικής, μουσικής που διδάσκονται στα πολυθέσια.
Δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να φύγουν τα ολιγοθέσια από όλα τα χωριά και να συγκεντρωθούν στις πόλεις. Υποστηρίζω πως πρέπει να υπάρξει προγραμματισμός και κοινωνικός διάλογος ώστε να επιλεγούν οι καταλληλότερες λύσεις για κάθε περιοχή, για κάθε ομάδα ολιγοθεσίων που μπορούν να ενοποιηθούν και φυσικά να εξασφαλιστεί η ασφαλής και δωρεάν μεταφορά των μαθητών στο σχολείο υποδοχής και αυτονόητο να έχει εξασφαλιστεί η κτηριακή υποδομή, ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός που να μπορούν να δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες εργασίας για εκπαιδευτικούς και μαθητές.
Όταν καταργείται ένα μονοθέσιο συνήθως το μεταφέρουν σε ένα διπλανό διθέσιο ή τριθέσιο και τότε δημιουργούνται  τριθέσια ή τετραθέσια που και αυτά ανήκουν στην κατηγορία των ολιγοθεσίων. Μιλάμε για 6/θεσιο σχολείο. Κάθε τάξη να έχει το δικό της δάσκαλο με όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα.
Τώρα στο επιχείρημα που ακούγεται κατά κόρον πως φεύγει το σχολείο και ερημώνει το χωριό θα απαντήσω ως εξής: 

Το χωριό θα μαραζώσει οικονομικά και συνεπώς δημογραφικά όταν οι κάτοικοι του είναι αμόρφωτοι. Οι μορφωμένοι κάτοικοι της υπαίθρου θα μπορέσουν να αφομοιώσουν νέους – σύγχρονους τρόπους εκμετάλλευσης της γης ώστε ν’ αναπτυχθούν οι ίδιοι και το χωριό τους. Εξάλλου, αφού έως τώρα υπήρχαν σχολεία στα περισσότερα χωριά γιατί η ύπαιθρος μας ερήμωσε;  

Πιστεύοντας πως η μόρφωση που παίρνουν οι μαθητές των ολιγοθεσίων σχολείων είναι κατώτερη απ’ αυτή των πολυθεσίων, ας φτιάξουμε σχολεία με μικρό αριθμό μαθητών ανά τάξη ή τμήμα μέχρι είκοσι (20), 6/θεσια σχολεία που κάθε τάξη θα έχει το δάσκαλο της, να σχεδιάσουμε με ευθύνη, να επενδύσουμε στη γνώση, σε όφελος των μαθητών, για το σχολείο που οραματιζόμαστε όλοι, γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές.